Jednym z głównych powodów napisania tego tekstu były recenzje, które przeczytałem w różnego rodzaju czasopismach, również tych w sieci. Sprawa, która od razu zwróciła moją uwagę nie daję mi po prostu spać po nocach, ale po kolei...

Zacznijmy od tego, że eXistenZ nie jest filmem akcji. Po prostu! Porównywanie tej produkcji z Matrix'em jest bez sensu. Matrix niewątpliwie jest filmem przede wszystkim widowiskowym, gdzie ogromny nacisk położono na efekty specjalne. Tytułowy film zaś posiada wbrew pozorom bardzo wiele walorów hmm... nazwijmy to "filozoficzno-przypuszczalnych".

Pierwsza różnica to wróg i rzeczywistość. Neo toczy walkę w rzeczywistości wirtualnej zamkniętej. Tam wiadomo, że aby wejść do sieci, trzeba się podłączyć, a żeby z niej wyjść trzeba dobiec do telefonu. Macierz można zniszczyć i tyle. W eXistenZ sprawa wygląda trochę inaczej. Ludzie zatracili to poczucie. Nie wiedzą już, czy znajdują się wewnątrz wirtualnego świata czy już nie. I to jest wątek prowadzący filmu. Przecież w kulminacyjnym punkcie pada właśnie takie pytanie : czy my nadal jesteśmy w grze ? ("No, no, no... don't kill me! Are we still inside a game?"). Ktoś otworzył przed ludźmi furtkę, przez którą wyleciała połowa naszego świata. Film jest pełen paradoksów - np. ludziom wydaje się, że musza grać, żeby dowiedzieć się o co w tej grze chodzi. A tak naprawdę w całym filmie pada jedno zdanie, które wyjaśnia o co chodzi, ale nie nam, ludziom, bynajmniej. Cała sztuczka polega na tym, że małe stworki dzięki którym można korzystać z tych niby gier są niczym innym jak pasożytami, które bez człowieka umierają. Więc mamy tutaj kolejny kontrast z filmem Matrix. Obcy to nie zawsze maszyny prujące laserem, przed którymi człowiek chowa się w ruinach, ale czasem zwykłe małe "byle co", które jednym kopnięciem można zmieść z powierzchni ziemi, ale... no właśnie, bez niego świat nie jest już taki kolorowy. Czasem od czegoś jesteśmy uzależnieni. Te pad'y są utożsamione z narkotykiem i największym uzależnieniem jakiego tylko mógłby zapragnąć człowiek. Nikt już nawet nie uprawia narciarstwa - bo po co, skoro można uzyskać lepsze efekty będąc z naszym pomrukującym przyjacielem.

Druga sprawa to efekty specjalne. Podajmy jako przykład np. zmutowaną jaszczurkę. Dlaczego niepotrzebna? Przecież ona jest symbolem. Tutaj pojawia się także inna sprawa. Film nie jest typowym dziełem gdzie sytuacja "akcja - skutek" jest widziana na pierwszy rzut oka. Czasem trzeba się po prostu zastanowić, dlaczego dzieje się tak, a nie inaczej. Wirtualna rzeczywistość jest niby nieograniczona w możliwościach jej kreowania, czego przykładem jest właśnie ta mała, dziwaczna jaszczurka. Ludzie mogliby sobie wymyślić najbardziej abstrakcyjne rzeczy - począwszy od bycia bogiem czy gwiazdą filmową, a skończywszy na Stalinie czy kimś innym. A co robią zamiast tego? Zaczynają popadać w paranoję, w której głównym tematem jest... dążenie ludzi wokół do unicestwienia nas samych. Każdy zastanawia się czy nie jest przypadkiem celem. Czy świat nie kręci się wokół niego.. a tu nic. Ginie kelner w restauracji i na wyjaśnienie, że facet pomylił się w zamówieniu wszyscy reagują uśmiechem i wracają do swojego... domina. Nic dodać nic ująć.

Najtrafniejsze określenie dla tego dzieła to - dziwne. Uważam, że warto je obejrzeć, ale nie ze względu na efekty specjalne, czy szybką akcję. Film ma w sobie coś, co powoduje, że po jego obejrzeniu dochodzi się do wniosku, że zrozumieliśmy zaledwie ćwiartkę jego treści. Zaczynasz się zastanawiać i oglądasz jeszcze raz. Przypuszczam, że przede wszystkim taki efekt autor chciał osiągnąć, mieszając niektóre sytuacje aż nadto.

Nie mogę powiedzieć, że film mi się strasznie podobał. Uznałem go po prostu za ciekawy i godny uwagi jako... ewenement. W wolnych chwilach, pomiędzy kolejnymi filmami o kolejnych bohaterach ratujących świat, warto się pokusić o małą odmianę.